Bài thơ "Gửi Tokyo" của nhà thơ Minh Đan là một tác phẩm đầy day dứt và ám ảnh, thể hiện một nỗi đau tình yêu và nỗi buồn của sự chia ly.
GỬI TOKYO
Tokyo
Trả lại ta hơi thở
Chàng trai bị mi cám dỗ
Trả mắt và môi
Cháy lửa những triền sông
Tokyo
Men Sake chếnh choáng
Những môi anh đào
Mi có hết những gì anh thiếu
Trừ vẻ dịu dàng
Tokyo
Trả lại ta chàng thanh trai và đoá điệp vàng
Rụng khờ dại trong chiều Chúa nhật
Anh đi, mi vẫn cứ lưng trời cao ngất
Chỉ ta quỳ gối âm ba vỡ
Tokyo chiều nay
Mi có thấy chim én về biển Nam
Mẹ rứt ruột sanh con
Ta gọi người nứt hoang tưởng những thân cây
Tokyo
Tên mi gọi bằng thuốc ngủ
Ta trôi
Tokyo trôi
Ký ức buồn.
(Minh Đan)
Bài thơ được viết như một lá thư gửi đến Tokyo, nhưng Tokyo không chỉ là một thành phố. Nó là một biểu tượng, một thực thể đã lấy đi người mình yêu, trở thành đối tượng để trách móc, chất vấn.
* Tokyo - Kẻ "cám dỗ" và sự mất mát:
Ngay từ đầu, "Tokyo" đã hiện lên như một kẻ thứ ba đầy quyền lực. Thành phố này đã "cám dỗ" và lấy đi "chàng trai", lấy đi "mắt và môi" của anh. Những câu thơ này thể hiện sự ghen tuông, uất nghẹn của người ở lại.
"Cháy lửa những triền sông" gợi lên một nỗi đau âm ỉ, bùng cháy.
* Khổ thơ tiếp theo, Tokyo được miêu tả bằng những hình ảnh rất đặc trưng: "men Sake chếnh choáng", "những môi anh đào". Tất cả đều là những cám dỗ đầy quyến rũ. Tuy nhiên, tác giả khẳng định Tokyo có thể cho "anh" mọi thứ, nhưng lại không có được "vẻ dịu dàng" của "em", một sự tự hào, một lời khẳng định đầy chua xót.
* Sự đối lập giữa hai thế giới:
Ở khổ thơ thứ ba, sự đối lập giữa "Tokyo" và "ta" trở nên rõ nét. Khi "anh đi", "mi" (Tokyo) vẫn "lưng trời cao ngất", vẫn kiêu hãnh, không hề bị ảnh hưởng. Trong khi đó, "ta" lại "quỳ gối âm ba vỡ". Hình ảnh này rất ấn tượng, thể hiện sự tan vỡ, tuyệt vọng đến cùng cực của người phụ nữ.
* Nỗi nhớ quê hương và sự cô đơn:
Khổ thơ tiếp theo mở rộng nỗi buồn sang khía cạnh quê hương. Câu hỏi tu từ "mi có thấy chim én về biển Nam" là một sự gợi nhắc đầy ẩn ý. Chim én là biểu tượng của sự trở về, của quê hương, nhưng sự trở về đó lại diễn ra ở "biển Nam" chứ không phải ở Tokyo, càng làm tăng thêm cảm giác lạc lõng, cô đơn. Nỗi đau này sâu sắc đến mức cả thiên nhiên cũng như cảm nhận được.
* Hành trình tìm quên đầy tuyệt vọng: Khổ thơ cuối cùng là đỉnh điểm của sự cô đơn. "Tên mi gọi bằng thuốc ngủ" cho thấy sự ám ảnh của Tokyo lớn đến mức phải dùng thuốc ngủ để quên đi. Nhưng rồi sự lãng quên đó không thành công, cả "ta" và "Tokyo" đều "trôi" trong một trạng thái vô định. "Ký ức buồn" là lời kết đầy bi thương, khẳng định rằng dù có tìm cách quên, nỗi buồn vẫn còn đó, không thể nào tan biến.
"Gửi Tokyo" là một bài thơ xuất sắc của Minh Đan, thể hiện một nỗi đau tình yêu rất hiện đại: sự cô đơn, lạc lõng của cá nhân trước những hào nhoáng của cuộc sống đô thị. Bằng những hình ảnh độc đáo, trực diện và đầy ẩn dụ, tác giả đã biến một thành phố trở thành một "tình địch" đầy sức mạnh, để rồi cuối cùng, chỉ còn lại nỗi buồn vô tận của "ký ức".