Khi nhận được đề nghị tham gia một tham luận xoay quanh chủ đề "Sứ mệnh văn chương trẻ trước sự đổi mới cuộc sống" của Ban Nhà văn trẻ - Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh, một câu hỏi xuất hiện trong đầu tôi "Này cây bút trẻ, anh có còn gây hấn với cuộc đời này nữa không..."
Tôi không dám xem đây là một tham luận. Tôi chỉ mong đây là một lời tâm tình, sẻ chia với những cây bút trẻ về vấn đề mà chúng ta cùng quan tâm.
Khi viết về những mê say, tôi đã gây hấn với câu chữ vì muốn câu chữ cũng phải đủ mê say.
Tôi cũng đã gây hấn với thời gian khi hiểu ra luật vô thường của đời sống này sẽ cuốn chúng ta đi xa những kỷ niệm mà chúng ta luôn muốn níu kéo.
Tôi ước mơ và lại bắt đầu gây hấn với những điều hạn hữu của cuộc sống đời thường. Người ta nói ước mơ có đôi cánh, tôi thì thấy ước mơ quá nặng nề. Có phải vì thế mà người ta thường hay bỏ lại những ước mơ bên đường. Có bao nhiêu người có thể mang ước mơ đi xa... càng mang được nó đi xa, càng chứng tỏ họ là người dũng cảm đáng để người ta quý trọng. Và càng hiếm người có thể mang ước mơ đến được nơi của nó, chúng ta chúc mừng người đó!
Tôi thấy ước mơ quá nặng nề và gây hấn với nó bằng cách hăm dọa: Viết hoặc là chết! Ước mơ bắt đầu hờn dỗi, nó làm mặt lạnh với tôi. Tôi đành hòa giải, vỗ về nó: Thôi, viết đi, không chết được đâu!
Càng yêu cuộc đời, tôi càng muốn gây hấn với những bất toàn của cuộc đời. Càng yêu con người, tôi càng muốn gây hấn với những khiếm khuyết trong con người. Tôi đã luôn yêu thương một cách day dứt như thế mọi điều. Mà không yêu thương sao được...
Thế rồi tôi quay lại gây hấn với chính tôi. Khi cái tôi va chạm với đời sống, đời sống thì chẳng hề hấn gì, còn cái tôi cồng kềnh, thô ráp, kệch cỡm và xa lạ bị bong tróc, bị mài nhẵn dần đi. Hiện ra dần một cái tôi thân thiện, gần gũi. Thế là tôi đã hòa giải với chính mình.
Cứ như thế, mỗi lần gây hấn lại một lần hòa giải. Quá trình gây hấn cũng là quá trình hòa giải.
"Này cây bút trẻ, anh có còn gây hấn với cuộc đời này nữa không..." không hẳn là một câu hỏi, một sự cật vấn, nó như một lời thăm hỏi đối với chính mình. Và giờ đây, nó là một lời thăm hỏi tôi muốn gửi đến nơi đây, nơi gặp gỡ của chúng ta.
Bạn không đơn độc, và cũng đừng để mình trở nên đơn độc.
Chúc bạn có thể mang ước mơ đi thật xa, đến được nơi của nó!
Này cây bút trẻ
Anh có còn gây hấn với cuộc đời này nữa không
Câu thơ đẹp anh đi tìm mê vọng
Tặng người thương thường vụng thuở ban đầu
Trong vị mặn của biển chiều thơm ngát
Có mù sa giọt giọt của niềm đau
Này cây bút trẻ
Anh có còn gây hấn với cuộc đời này dài lâu
Càng yêu lắm càng thấy không vừa ý*
Anh tham lam muốn đời càng thi vị
Trong nghĩa lý phản từ đâm chọc trái tim côi
Giữa lòng đêm anh nhóm lửa thắp mặt trời
Này cây bút trẻ
Anh có còn gây hấn với nỗi đời
Yêu cuồng dại và bình tâm khó hiểu
Mà ngoài xa sóng vỗ lộng ngày xanh
Anh có còn gào thét nữa không anh
Khi nếm vị âm thầm mà phát xạ
Phút lặng im rúng động cả thiên hà
Này cây bút trẻ
Anh có còn gây hấn nữa hay không
Khi mọi thứ dường như là logic
Và mọi điều đã phải thế, dường như
Chỉ một thoáng rất nhanh, hơn ánh chớp
Sau nụ cười là giấu tất cả mòn hư
Này cây bút trẻ
Anh cứ còn gây hấn nữa mà xem
Anh sẽ chết... mà thực ra rất sống
Cỏ còn hoa, rác cũng còn hoa
Trái tim anh đòi giao cảm thiết tha
Ngay cả lúc treo ngược mình sự sống
Cuộc đời này không cần thiết phải nói dài và rộng
Đủ lời ca khắc kiệt mộ bia...
Này cây bút trẻ
Anh có còn quằn quại giữa đêm khuya
Giọt nước mắt rớt trên đồi thập giá
Sau gót chân dù chính là vách đá
Vẫn mơ ngày trên đỉnh nở loài hoa
Này cây bút trẻ
Anh có còn gây hấn nữa không ta
Mắt trừng trợn mà lòng đầy phủ dụ
Cú vỗ vai mơn trớn sóng len bờ
Tua tủa tóc râu, áo nhàu, túi sứt
Cũng gắng lặn lành âu yếm một dòng thơ
Này cây bút trẻ
Anh có còn ước mơ
Như cam kết yêu thương và chịu đựng
Là hành trang duy nhất đến bờ!
____
(*) Mượn ý thơ Lưu Quang Vũ.
NGUYỄN KIÊN GIANG