Đơn vị đồng hành
Truy cập: 18,936,291 lượt

Nhà thơ Phạm Trung Tín cảm nhận về thơ Minh Đan: Em nhỏ nhưng có… võ!

Năm 2024, Hội Nhà văn Việt Nam xét kết nạp hội viên mới thuộc phái nữ “chân yếu tay mềm” nhưng văn chương thì cứng cỏi mạnh mẽ chẳng kém chi các văn anh văn chị. Trong danh sách các hội viên đầu năm mới 2025 bổ sung đội ngũ Chi hội Nhà văn Việt Nam tại TP.HCM có những khuôn mặt khả ái như Minh Đan, Trần Hà Yên, Hoa Mai, Như Hiền...


Hai tập thơ Phút 89 và Phút bù giờ của Minh Đan

 

Nhà thơ Minh Đan là người con gái của đất Bình Định. Với nickname là “Lọ Lem Đất Võ ”, nhưng không biết em có là người “cầm roi đi quyền” hay không?

Bình Định là vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi xuất điểm của phong trào “Áo vải cờ đào” lập nên chiến công hiển hách của Tây Sơn hào kiệt - Quang Trung Nguyễn Huệ. Bình Định tự hào có: “Bàn Thành tứ hữu” với 4 nhà thơ nổi tiếng: Quách Tấn, Chế Lan Viên, Yến Lan và Hàn Mặc Tử.

Trong làng văn Tp.HCM, Minh Đan tham gia hoạt động trong nhóm thơ trẻ Hội Nhà văn Thành phố, rất cần mẫn, siêng năng thực hiện mọi phong trào. Với dáng người thon nhỏ, gương mặt xinh xắn dễ thương, giọng nói nhỏ nhẹ nhưng rõ ràng mạch lạc. Có sức thuyết phục người nghe, thể hiện sức mạnh nội tâm của một người thơ xứ Nẫu với những câu thơ chắc nịch.

Thơ Minh Đan thuộc trường phái “nói ít hiểu nhiều”, truyền tải những nội dung rất thực tế sinh động, là những vấn đề rất đáng chiêm nghiệm, suy tâm. Với những người cầm viết, các vấn đề về thế thái nhân tình, nhà thơ nào cũng đã từng đề cập, nhưng độ nông sâu, tính sắc bén, mức độ bao quát, sức lay động mỗi người mỗi khác. Minh Đan cũng thế, có tiếng nói rất riêng và rất “rát” như ngọn roi của con gái xứ Nẫu:

“cuộc nhục vinh như thể chuyến tàu

ai cũng mơ sân ga quý tộc

bờ đông khoe khoang quyền lực

bờ tây thường trực mưu toan”.

Với cái nhìn tỉnh táo, tinh tế, nhà thơ đưa ra “phán xét” bén như dao cạo:

“số phận lỏng đinh

chìa khoá lương tâm tráo trở

những linh hồn neo thân tạm bợ

chạy rong khắp ngõ diễn trò...

mê lộ chật cứng thằng hề

múa may những màn kịch nhạt hoét...”

Nhà thơ có cách truyền tải rõ ràng, rắn rỏi, khúc chiết về chủ quyền biên giới hải đảo, chẳng ngán ngại sự quy chụp “chính chị chính em”:

“bè bạn bên ta nuôi tâm thủ đoạn

chấm đỏ góc bản đồ lên hộ chiếu

đường lưõi bò ngang nhiên quấy nhiễu

ta lặng im hay giả vờ thua?”

Trong bài thơ NGÀY LẠ, Minh Đan làm người đọc giật thót vì cách nói “vô tiền khoáng hậu” của mình:

“ban mai xanh

cốc nước đầy

tri âm ngụp lặn

đắm say đâu rồi?

ngó nghiêng chật ứ một tôi

đổ đi

chẳng nỡ buộc

vui vào buồn

nắng cong cong

sóng lơn cơn

bếp than hạ nhiệt

mưa hờn ghé vai

thẫn thờ

lườm

nguýt

vũng lầy

cô đơn thậm thụt

khuyết vay

lưới tình”.

Thường các tác giả hay dùng thể lục bát để diễn tả những tâm trạng nhớ nhung, buồn rầu, sâu lắng, ít khi dùng câu lục câu bát để khắc hoạ, lột tả những vấn đề hóc búa, cam go. Với Minh Đan thì ứng dụng thể thơ lục bát rơi vần trong mọi ngữ văn ngữ cảnh:

“bước đi

cho

hết

một ngày

vòng vo

uỷ thác

lấp đầy khoảng không

giọt buồn

rơi

lạnh phố đông

thương người thả gánh ngồi đồng quán trưa

ngó nghiêng ngọt mặn

bông đùa

bóng đời qua lại bán mua

bạc tình

cay cay khoé mắt

nhọn đinh

như vừa ghim ở tim mình

chiêm bao!”

Với Minh Đan, sự lựa chọn tứ thơ, sắp xếp ngôn từ, ém gọn câu chữ có một giải pháp thủ thuật tinh tế, chặt chẽ nhưng rất lắng đọng suy tư, làm dằn vặt nao lòng bao độc giả:

“em rửa cơn buồn

bằng thứ mùi đàn bà phá giá

sợi tóc buộc câu yêu

lá vàng môi buông thả

nước mắt ứa nhựa thân xanh

 

ngồi dệt giấc mơ bằng sợi tầm gai

khoả thân cởi mùa

gọi nhau qua vách gió

ngỡ lòng mình quý nhân

trong vòng tay người thương

 

ngờ đâu...

lá vàng rơi lòng em những cánh chán chường

mùa thu đi qua

tiếng đàn bầu xéo sắc

đếm tháng ngày méo tròn dằng dặc

 

vui nụ cười trẻ thơ”.

Trên đường đời vạn lý, ngược xuôi kế mưu sinh, có ai mà không trải qua những thăng trầm, mấy ai không lỡ lầm, trót dại. Nhưng nói về sự chiêm nghiệm của mình với tha nhân, Minh Đan nói rất thực những đắng cay, nuối tiếc khi thực tế phũ phàng đã đến rồi đi:

“lỡ tay đánh rớt chiếc bình

hoá ra cảm xúc lặng thinh lâu rồi

mới hay ngày nở qua môi

biết đêm mai có mở lời nữa không?”.

Không dừng ở đây, tác giả đẩy cảm xúc lên tột đỉnh:

“...đôi khi cố nén trong lòng

bỏ qua giây phút ngỡ không ra gì

nhặt nhạnh vụn vặt quẳng đi

bỗng dưng cây đẹp như khi đâm chồi”.

Có một thời gian, tôi và Minh Đan cùng các nhà thơ Xuân Trường, Đặng Nguyệt Anh, Vũ Quỳnh, Thanh Yến tham gia hoạt động trong Ban điều hành Chi hội Nhà văn Gia Định dưới sự dẫn dắt quán xuyến của nhà thơ tài hoa Nguyễn Vũ Tiềm. Trong các buổi họp Ban điều hành, Minh Đan thường nêu các ý kiến rất ngắn gọn nhưng cô đọng và chính xác. Thể hiện một lối giải quyết các vấn đề phức tạp bằng sự phân tích rạch ròi, có tính thuyết phục cao. Minh Đan được mọi người tin tưởng và yêu quý.

Nếu người đời hay tin vào điều huyền hoặc, mộng mơ mà chưa kịp nghĩ suy định lượng thực chất tình người, thì Minh Đan xử lí sự việc hiện tượng thông qua sự cân phân, minh định rõ ràng. Trong bài thơ TÌNH NHÂN, nhà thơ chia sẻ:

“người ta có hơn một lần phụ nhau

ta có hơn một lần yêu nhau

người ta có hơn một lần dối nhau

ta có hơn một lần vì nhau mà sống thật...

có những lời yêu nên vứt vào sọt rác

bởi đằng sau viên kẹo ngọt tẩm đầy hoá chất

là lời dối trá nguỵ trang

thật đến sững sờ”.

Với tôi, Minh Đan coi như một người anh trai, tin cậy chia sẻ những sáng tác văn chương, những nội dung công việc Hội và tôi cũng rất quý mến nhà thơ em gái của mình. Trong hành trình ngược xuôi làm công việc kinh doanh, tôi có nhiều thời gian lặn lội ở các rừng dừa Bình Định. Tôi hiểu rõ cách sống, lối sống chặt chẽ, cẩn trọng của người dân Bình Định. Do đó, tôi cũng hiểu Minh Đan bằng nghị lực, bằng dấn thân mãnh liệt đã phấn đấu thành danh trên các lĩnh vực ờ Sài thành.

Về hoạt động văn chương, tôi thích thơ của Minh Đan, vì nó phản ánh trực diện các vấn đề nội tâm đưa người đọc đến đích ngắm bằng con đường ngắn nhất.

Tôi rất tâm đắc khi đọc bài TRƯỚC BIỂN:

“em không rõ phải nếm vị chua cay thêm mấy trăm lần

thì người ta mới ngộ

hạnh phúc đi hoang

bức tường niềm tin sụp đổ

mảnh vỡ nào im tiếng cũng cô đơn”.

Thơ Minh Đan kiệm chữ, cô đọng, xúc tích, mỗi lời mỗi câu gói gém nhiều suy tư, kết quả của sự cần mẫn gom nhặt trên nền tảng thực tế cuộc sống mà tác giả đã trải nghiệm và chiêm nghiệm. Không phải ai đối diện cuộc sống cũng đúc kết đưa ra những nhận định để đời. Có những dòng thơ yên ả mượt mà, ngôn từ cách tân, câu thơ nhuần nhuỵ nhưng không lay động đánh thức một ai, không làm bạn đọc gợi mở tư duy sáng tạo. Hàm lượng chất lượng văn chương phản ánh cái giá trị cảnh tỉnh, ám ảnh là thuộc tính của thơ phải nên có. Riêng với Minh Đan, mỗi câu thơ là một nỗi niềm tư duy, mỗi bài thơ là một mệnh đề khơi gợi những vấn đề day dứt của cuộc sống. Có những câu thơ mà nội hàm của nó như một tuyên bố nhắc nhở những điều hệ trọng của đất nước:

“đau đớn quá những linh hồn hoá sóng

nước mắt hoà biển mặn chơi vơi

bàng vuông nở màu hoa tang trắng

gửi lòng sâu nụ hôn nghẹn lời”.

Đọc thơ Minh Đan, người đọc rời trang thơ mà lòng còn thổn thức. Dư âm ngôn ngữ thơ cứ găm vào tâm khản:

“cũng từ ấy, em dậy thì

em mộng mị

em kiêu sa

em nhan sắc

em thoát xác

quằn quại khỏi bao bọc quê mùa

em chanh chua

đủng đỉnh cái bĩu môi quá quắt

đó là lúc em sống thực

bản chất đàn bà

nhốt quá lâu trong bầu ngực

chờ ngày chui ra”.

Tôi tự hỏi tố chất nào, nghị lực nào mà một nàng thơ tuổi đời rất trẻ, đã có những tư duy thơ, ngôn ngữ thơ, phong cách biểu đạt thơ chững chạc, lịch lãm, lay động đến nhường này. Và tôi tự đúc kết: “em nhỏ nhưng có... võ”. Và tôi không thể không nói: “ngưỡng mộ nhà thơ em gái lọ lem đất võ Minh Đan”.

Tp.HCM - Lập thu Ất Tỵ

PHẠM TRUNG TÍN

Share on Myspace

Các bài khác

 
Trang Thơ Minh Đan

Top