Tôi nghĩ, phẩm cách của mỗi thi sĩ là vậy. Một khi một người nào đó đã trót sinh ra để gánh nghiệp hoặc tạo nghiệp thi sĩ, thường thì hoặc anh ta không thể bỏ thơ hoặc thơ không thể bỏ anh ta. Đến Tự do, thơ Hoàng Xuân Tuyền tạo ra sự đột biến. Dấu ấn thời cuộc và dấu ấn cá nhân rất rõ. Điểm xuất phát và đích đến rất khác. Cách viết, cách nói rất khác… Và tôi tin, trước Hoàng Xuân Tuyền, chưa có ai có hẳn một tập thơ hướng về tự do, đặt tên là tự do như anh.
LỤC BÁT TỰ DO
1.
Tự do nào! Tự do nào!
Tự do ta dắt ta vào miền thơ
Con đường lục bát cam go
Bao con chữ mất tự do thành vè.
2.
Tứ mờ mịt, lời lê thê
Nửa phố thị, nửa thôn quê - nửa mùa
Tưởng rằng trí tuệ có thừa
Kỳ tình lú lẫn ngu ngơ đứng đầu.
3.
Tự do? Ai bảo sao đâu!
Mỗi dòng mỗi nản, mỗi câu mỗi buồn
Tự do chấp chới cánh chuồn
Một mình một bước một đường một xa.
4.
Tự do đây. Tự do mà!
Tự do đáy giếng cũng là tự do?
Trời kia - nắp ấm tròn vo
Hé mắt ếch, cất tiếng ho: - Xin chào!
5.
Tự do nào! Tự do nào?
Tự do thét, tự do gào - tự do?
Kiếm tìm lục bát quanh co
Bước cao bước thấp lò dò ta đi.
6.
Tự do nhất, tự do nhì
Tự mình mình đã biết gì tự do.
Vần vèo thêm quẩn chân thơ
Non tay biết đến bao giờ hết non.
7.
Tự do mất, tự do còn
Tự do dựa dẫm héo mòn tự do.
Ý gầy guộc, nghĩa ốm o
Lo trâu sứt sẹo, sợ bò trắng răng.
8.
Tự do cây - ngát hương xanh
Tự do ta - ngọt đầu cành chiêm bao.
Tự do! Nào tự do nào!
Tự ta chọn, tự mình trao cho mình.
9.
Tràng giang đại hải linh tinh
Đương đà lục bát, bất thình lình ... tự do
Ta tự do - Thơ tự do!
TIẾNG VIỆT TÔI
(Bùn ư? Thì tôi viết về Tiếng Việt tôi)
Sống
có khi
nụ cười phơi trên sân khấu
giọt nước mắt ẩn sau cánh gà.
Không gì lạ.
Rồi thì bùn
rồi thì đất
xác thịt rồi là thế
một lần được sinh ra.
Thời gian
rồi gạt tất cả chúng ta khỏi ánh sáng
như bàn tay số phận
gạt những quân cờ
khỏi cuộc chơi.
Không gì mới.
Dù thế nào
ngày mỗi ngày
vẫn nhớ:
Cha mẹ ta
Tiếng Việt ta
Cho ta hồn vía thịt da làm người.
PHÚT BÙ GIỜ CỦA CUỘC CHƠI DƯƠNG GIAN
- Sao chỉ còn cái tối cái tồi cái tội?
Cái Tôi của tôi đâu?
Tôi mất Cái Tôi rồi!
- Ai nhặt ₫ược
ai lỡ cầm nhầm
thì cho người ta xin.
Ai bỏ tiền mua
thì làm phúc làm ơn
cho người ta chuộc.
- Tôi mất Cái Tôi rồi!
Cái Tôi của tôi đâu?
- Này những tay móc túi
hay những kẻ cướp đường:
cuộc sống dương gian
mỗi người chỉ một
mỗi người riêng một Cái Tôi
thó đoạt của người ta
làm gì thứ ấy
trả đi thôi.
- Làng nước hỡi…
Bớ người ta…
- Cái Tôi
mỗi người tạo dựng
cuộc đời định danh
nào phải phần quà tài trợ
gói sẵn
tất tật
chia đều.
Mất?
Thương ơi!
HOÀNG XUÂN TUYỀN